To nie będzie wesoła książka*

Tytuł: Dziwny przypadek psa nocną porą
Autor: Mark Haddon
Wyd.: Świat Książki
Rok wydania: 2011
Ilość stron: 224 

Zespół Aspergera to zaburzenie rozwoju, mieszczące się w granicach autyzmu. Osoba nim dotknięta charakteryzuje się upośledzeniem umiejętności społecznych, niełatwo pogodzić jej się z jakimikolwiek zmianami, nie rozumie sarkazmu, ironii, przenośni, nierzadko również przysłów i żartów. Trudno jej ogarnąć mowę potoczną, używa więc zwrotów formalnych z zastosowaniem wysublimowanego języka, nie zawsze odpowiedniego do okazji. Człowiek cierpiący na to zaburzenie bryluje często w przedmiotach ścisłych, takich jak matematyka, fizyka czy informatyka. Zdolności logicznego myślenia, skupienia się i skoncentrowania na danym temacie znacznie tę sprawę ułatwiają.

Nigdy nie miałam styczności z osobą cierpiącą na zespół Aspergera, nie jest to problem, z którym zaznajomiłam się osobiście, ale coraz częściej spotykam się z wykorzystaniem wątku tej choroby w filmach, serialach i książkach. Asperger stał się niejako "modny". Ludzie są go ciekawi i chętnie sięgają po literaturę, która rozjaśnia choć trochę jego charakterystykę.

Mark Haddon także poszedł tym tropem. Stworzył dzieło, którego zrealizowanie przypisał 15-letniemu fikcyjnemu chłopcu z zespołem Aspergera. Książka napisana jest w pierwszej osobie i czytamy ją wierząc głęboko w to, że jej autorem jest młody autystyczny Christopher. Przyczynkiem do uwiecznienia swoich losów staje się dla niego niespodziewane morderstwo na psie sąsiadki. Chłopak postanawia podjąć śledztwo aby odnaleźć sprawcę, a wszelkie swe poczynania spisuje w formie powieści. Okazuje się on pisarzem niezwykle szczerym i prostolinijnym, z niewielkim bzikiem na punkcie matematyki, a co za tym idzie z ukłonem w stronę schematów i planów. W jego książce nie zabraknie wzorów, równań i rysunków, a wiele kwestii jest wypunktowanych. Christopher nie umie kłamać, nie ukrywa więc również swoich słabości i szczegółów nie do końca standardowej codzienności, na którą tak ogromny wpływ ma jego choroba. Zdaje sobie sprawę z tego, że jest inny, wie co jest w stanie zrobić, a co go przeraża. Niczego nie zataja, jest z nami szczery, a każde zachowanie, które wydaje nam się dziwaczne opisuje jako zupełnie normalne, bo dla niego właśnie takim jest.

Chłopiec lubuje się w kryminalnych opowieściach o Sherlocku Holmsie i taką też powieść pragnie stworzyć. Jednak ze swoją skłonnością do licznych dygresji i w związku z tym, jak potoczy się jego historia, wychodzi nam z tego raczej dziennik, w którym Christopher skrupulatnie zapisuje wydarzenia dnia powszedniego i przemyślenia na temat tego, co akurat przyjdzie mu do głowy.

Książka jest z gatunku tych jednodniowych i gdyby nie fakt, że co chwilę coś innego zaprzątało moją głowę, pewnie przeczytałabym ją dużo szybciej. Rzeczywiście nie jest ona wesoła, nie jest jednak także na wskroś smutna. Rzeczy z pozoru zabawne przyjmują inny wymiar, gdy zdamy sobie sprawę z tego, że nie pisane są w formie żartu, więc pomimo kolorowej okładki, zdanie, którego użyłam w tytule posta sporo o tej pozycji mówi. Czytając ją, poczułam, że poznaję takie zakątki zespołu Aspergera, do których nie zaprowadzą mnie specjalistyczne pozycje medyczne. Dziwnie to zabrzmi, ale mogę chyba napisać, że poznałam tę chorobę od kuchni, onieśmielona czasem tym, w jakie rejony swego życia prowadzi mnie młody początkujący pisarz.

Jeżeli więc temat ten wydaje Wam się interesujący, albo po prostu macie ochotę na książkę nieco inną niż wszystkie, warto sięgnąć po tę powieść. Nie powaliła mnie ona na kolana, ale nie mogę zaprzeczyć, że jest ciekawa i obalająca schematy.

Przeczytałam ją w ramach Setki BBC.

4,5/6

* s. 17